Koronawirus wybił nas z rytmu. Naszej codzienności - przedszkola, szkoły, planowanych podróży, beztroski codziennych spotkań, zakupów i kolejki przy kasie. Koronawirus pozbawił wielu z nas pracy - zleceń, klientów, kontraktów, spektakli. Nasze dzieci odciął od szkół i relacji z rówieśnikami, odpowiedzialnością za ich naukę obarczając nas samych. Wiele rodzin na długi czas straciło jedyne źródło utrzymania. Koronawirus wywrócił dotychczasowy ład, niosąc widmo kryzysu na niespotykaną i niemożliwą do przewidzenia skalę. Pandemia, w środku której mimowolnie się znaleźliśmy, wymusiła na nas zmianę naszych celów, strategii i zaplanowanych ścieżek kariery. Nie sposób tego nie zauważyć, nie sposób nie zastanawiać się co będzie dalej.

Jak odnaleźć i zorganizować się w tym nowym, nieznanym świecie, w nowej Polsce?

W rzeczywistości, w której maska i płyn do dezynfekcji to symbole odpowiedzialności społecznej, ale też wyraz naszego lęku o przetrwanie. Przetrwanie, do którego nasze indywidualne działania już nie wystarczą. Dziś wiemy na pewno, że aby poradzić sobie ze skutkami pandemii potrzebne są trwałe zmiany i mądry restart polityki publicznej. Potrzebne są działania, które pozwolą nam nie tylko utrzymać miejsca pracy, ale ograniczą zmiany klimatu.
 

Kryzys Klimatyczny nie zniknął

Koronawirus to tylko próba generalna przed tym, co mogą przynieść zmiany klimatu.

Wystarczył maleńki patogen, by w krótkim czasie zatrzymać światową gospodarkę. Nie trzeba bujnej wyobraźni, aby przewidzieć, co stanie się z nami, kiedy nieodwracalne zmiany klimatu przyspieszą. Ich przedsmak z niepokojem obserwujemy dziś w całej Polsce, dotkniętej suszą.

Od katastrofalnych skutków zmian klimatu nie będzie ucieczki, tak jak dziś nie ma miejsca,

w którym można schronić się przed wirusem. To ostatni moment, by w walce o przetrwanie działać skutecznie. Z zapaści, która nas dotknęła, wyjść mądrze, budując nową gospodarkę opartą na współpracy, której jednym z priorytetów będzie autentyczna troska o klimat.
 

Zrestartujmy gospodarkę mądrze

Patrząc na nierówną walkę, którą na co dzień toczą pracownicy służby zdrowia, przedsiębiorcy

i manedżerowie walczący o utrzymanie miejsc pracy, artyści, tysiące ludzi tracących grunt pod nogami, czujemy się w obowiązku zaapelować do liderów, rządzących naszym krajem - rządu, prezydenta, prezydentek i prezydentów miast, ale także do prezesek i prezesów firm:

Zrestartujmy polską gospodarkę mądrze, zarówno dla nas, jak i dla i kolejnych pokoleń.

Budujmy miejsca pracy, firmy, miasta i gospodarkę przyjazne dla człowieka, ale i klimatu. Tworząc programy wsparcia nie traćmy z oczu środowiska. Wybierajmy rozwiązania i technologie, które są innowacyjne i posłużą nam długie lata.

Wybierajmy do miejskich i krajowych planów inwestycyjnych inicjatywy ograniczające zmiany klimatu, poprawiające jakość powietrza i wspierającą służbę zdrowia, usługi komunalne i edukację, chroniące nas przed suszą i nawalnymi ulewami.

Działajmy w ramach europejskich struktur i wartości. Kierunek klimatycznej neutralności wypracowany i obrany przez Unię Europejską nie zmienia się mimo kryzysu. Europejski Zielony Ład jest szansą na transformację polskich miast, wsi i firm. Nie stać nas, aby pozostać na marginesie.

Planując restart gospodarki i inwestycje, zarówno w wymiarze ogólnopolskim, jak i lokalnym:

• twórzmy miejsca pracy w sektorach, które mają przyszłość,

• wspierajmy inwestycje, które zwiększają efektywność energetyczną i rozwijają energetykę odnawialną,

• wzmacniajmy działania dążące do zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza,

• wspierajmy budowę i promocję zrównoważonego i niskoemisyjnego transportu,

• dbajmy o społeczności i grupy szczególnie narażone,

• inwestujmy w przestrzeń zieloną, powstrzymując dewastację środowiska,

• projektujmy inwestycje z szacunkiem traktujące zasoby wody i przyrodę,

• promujmy działania, które wspierają społeczności lokalne i ich aktywności.

Budujmy farmy fotowoltaiczne, prowadźmy rozsądną politykę wodną, inwestujmy w programy typu Mój Prąd i Czyste Powietrze, które tworzą miejsca pracy i bezpośrednio pomagają zadbać o budżet domowy. Nie bójmy się wycofywać z błędów niedawnej przeszłości. Idąc za przykładem Wiednia, zrywajmy w miastach asfalt, by siać łąki. Ułatwiajmy rowerzystom poruszanie się po mieście. Zastąpmy parkingi miejskimi parkami.

Koronawirus wybił nas z rytmu i nas zatrzymał. Wykorzystajmy to ostrzeżenie dobrze, traktując je jako lekcję i impuls do mądrego restartu gospodarki, ale i naszego myślenia.
 

Coronavirus knocked us out of rhythm and of our everyday life - kindergarten, school, planned trips, carefree everyday meetings, shopping and queues at the checkout. Coronavirus deprived many of us of our work - orders, customers, contracts and performances. Our children have been cut off from schools and relationships with their peers and the responsibility for their learning has been placed on us. Many families lost their only source of income for a long time. Coronavirus overturned the existing order, carrying the spectre of crisis on an unprecedented and unpredictable scale. The pandemic, in the middle of which we unwittingly found ourselves, forced us to change our goals, strategies and planned career paths. It is impossible not to notice it and it is impossible not to wonder what will happen next.

How to find and organise ourselves in this new unknown world, in the new Poland?

In a reality, where a mask and a disinfectant are symbols of social responsibility, but also an expression of our fear for survival. Survival for which our individual actions are no longer enough. Today we know for sure that in order to deal with the effects of the pandemic, permanent changes and a smart restart of public policy are needed. What we need is action that will not only preserve jobs but also limit climate change.

The climate crisis has not disappeared

Coronavirus is only a general test before what climate change may bring.

A tiny pathogen was enough to stop the world economy in a short time. It does not take much imagination to predict what will happen to us when irreversible climate change accelerates. Today its foretaste can be seen with concern all over Poland affected by the drought.

There will be no escape from the catastrophic effects of climate change, just as there is no spot today, where you could take refuge from the virus. This is the last moment to act effectively in the fight for survival and to emerge wisely of the collapse that has affected us by building a new economy based on cooperation, one of whose priorities will be genuine concern for the climate.

Let’s restart the economy wisely

Looking health professionals fighting an unequal battle on a daily basis, entrepreneurs and managers struggling to keep their jobs, artists, thousands of people losing ground, we feel it is our duty to appeal to the leaders who govern our country - the government, the president, city mayors, but also to the presidents and CEOs of companies:

Let’s restart the Polish economy wisely, both for us and for future generations.

Let's build jobs, companies, cities and economy friendly for people, but also for the climate. Let’s not lose sight of the environment when creating support programmes. Let’s choose solutions and technologies that are innovative and will serve us for many years.

For the sake of national and regional investment plans let’s choose initiatives reducing climate change, improving air quality and supporting the healthcare system as well as municipal services and education, protecting us from drought and heavy rain.

Let’s act within European structures and values. The direction of climate neutrality developed and chosen by the European Union has not changed despite the crisis. The European Green Deal is an opportunity for transformation of Polish cities, villages and companies. We cannot afford to remain on the margins.

While planning to restart the economy and investments, both nationally and locally:

• let’s create jobs in sectors that have a future,
• let’s support investments that increase energy efficiency and develop renewable energy,
• let's reinforce the efforts to reduce air pollution,
• let’s support the construction and promotion of sustainable and low-carbon transport,
• let’s take care of vulnerable communities and groups,
• let's invest in green space, stopping the environmental devastation,
• let’s design investments with respect for water resources and nature,
• let’s promote activities that support local communities and their activities.

Let's build photovoltaic farms, let’s have a sensible water policy, let’s invest in programmes such as My Current and Clean Air that create jobs and directly help take care of our household budget. Let’s not be afraid to withdraw from the mistakes of the recent past. Following the example of Vienna, let's break down the asphalt in cities to sow meadows. Let's make it easier for cyclists to move around the city. Let's replace car parks with city parks.

Coronavirus knocked us out of rhythm and stopped us. Let's use this warning well, treating it as a lesson and an impulse for a smart restart of the economy, but also of our thinking.

Who are we?

The appeal for a smart restart of the economy was created at the initiative of people and organisations united by the concern about the society and the environment. The direct impulse to write the letter was the explosion of the COVID-19 pandemic in March 2020.

Signatories of the letter:

Science

Damian Wojciech Dudała, President of the Foundation: Institute for Local Research and Development

Maciej Grodzicki Ph.D., Institute of Finance Economics and Management, Jagiellonian University

Katarzyna Hall, Dobra Edukacja Association (Eng. Good education)

Michał Hetmański, Instrat Foundation

Prof. Krzysztof Jasiecki, European Centre of Warsaw University

Prof. Piotr Kleczkowski, Staszic University of Science and Technology in Krakow, author of the book "Smog in Poland"

Lidia Kołucka, Central European University

Michał Krzyżanowski, Doctor of medicine

Visiting professor, King's College London

Prof. Maciej Nowicki, Polish ecologist, professor of technical sciences, social activist

Prof. Monika Płatek, Warsaw University
Prof. Piotr Płoszajski, Warsaw School of Economics

Magdalena Popowska Ph.D., Gdańsk University of Technology
Prof. Piotr Skubała, environmentalist, Faculty of Natural Science, University of Silesia in Katowice

Laurynas Vaičiūnas, chairwoman of the Management Board of Kolegium Europy Wschodniej

im. Jana Nowaka Jeziorańskiego we Wrocławiu

(Eng. Jezioranski Eastern Europe College in Wroclaw)

Karol Wawrzyniak, head of Interdisciplinary Division for Energy Analyses, National Centre for Nucelar Research (Pol. Interdyscyplinarny Zakład Analiz Energetycznych, Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ))

director of National Centre for Energy Analysis (Pol. Narodowe Centrum Analiz Energetycznych)

Business

Katarzyna Bargielska, CMO & co-founder AdTonos

Anna Czaplicka, Weber Shandwick
Katarzyna Czarska, Dobry PR (Eng. Good PR)

Tomasz Czerniejewski, CEO MultiWash

Jerzy Dobrowolski, Wojciech Moszyński, Małopolski Cech Optyków (Eng. Craft of Opticians of Małopolska)

Łukasz Dobrowolski, Zbigniew Prokopowicz, Luneos
Witold Drożdż, member of the Management Board of Orange Polska

Anna Dyląg Ph.D, ABC ENERGIA

Magdalena Dziewguć, Google Polska

Elementy Wear (sustainable fashion)
Maciej Filipkowski, investor, podcaster in Zaprojektuj swoje życie

(Eng. Design your life)
Przemysław Gacek, chairman of the Management Board of Grupa Pracuj (Eng. Pracuj Group)

Aleksandra Kantor, Katarzyna Szpicmacher, Bio2materials
Roman Kasprzyk, Sales Director MDS AP

Grzegorz Kiszluk, editor in chief for Brief

Aleksandra Klonowska - Szałek, Slowhop

Wojciech Kostrzewa, chairman of the Management Board of Polska Rada Biznesu (Eng. Polish Business Roundtable)

Klara Kowtun, Antonina Samecka, Risk Made in Warsaw

Karolina Kuklińska - Kosowicz, Paweł Kosowicz, YOPE

Dariusz Maciołek, managing director of the Department of Marketing,

Coomunication and Social Commitment at BNP Paribas

Ewa Magiera, Polish Photovoltaics Association

Agnieszka Molewska, Sylwia Swaczyńska, HR Concept

Natalia Myszkowska, CEO Cateringoo

Michał Niewiadomski, Rzeczpospolita, red. nacz. energianews.pl
Paweł Niziński, Partner GOODBRAND, CEE/CEO Better

Piotr Noceń, Partner Zarządzający, Resource Partners

Dr Jarek Oleszczuk, EPIXPERT, współautor manifestu COVID-19

Wojciech Piotr Ozimek Ph.D., Co-Founder & CTO Centrum Ozimek

Pora na Pola

Marzena Strzelczak, general director of Forum Odpowiedzialnego Biznesu (The Responsible Business Forum)

Sun Investment Group
Małgorzata Sztejter, coach, member of the Management Board at CMS law firm

Marta Tyszer, PR Calling

Maciej Witucki, Konfederacja Lewiatan (Eng. Lewiatan Conferderation)

Karolina Woźniak, Too Good To Go

Damian Zapłata, member of the Management Board, Allegro

Environment

Att. Kinga Andryszczak, social activist, environmentalist

Piotr Barczak, coordinator for waste policy, European Environmental Bureau

Łukasz Broniewski, Climate Strategies Foundation

Anna Desogus, Ambasada Czystej Planety (Eng. Clean Planet Embassy)

Agnieszka Drozd, Konrad Marczyński, Emilia Piotrowska, Warszawski Alarm Smogowy (Eng. Warsaw Smog Alarm)

Anna Dworakowska, Magdalena Kozłowska, Ewa Lutomska, Natalia Matyasik,

Polski Alarm Smogowy (Eng. Polish Smog Alarm)

Agnieszka Fiszka Borzyszkowska Ph. D., Zbigniew Karaczun Ph.D.,

Department of Environmental Protection, Warsaw University of Life Sciences,

Ewa Podlesińska, Urszula Stefanowicz, Polski Klub Ekologiczny

(Eng. Polish Ecological Club)

Radosław Gawlik, chairman of EKO-UNIA Environmental Association

Agnieszka Liszka-Dobrowolska Ph.D., Natalia Węgrzyn,

Purpose Climate Lab

Virginie Little, Little Greenfinity

Ilona Jędrasik, Marcin Stoczkiewicz Ph.D., ClientEarth Lawyers for Earth

Małgorzata Kiełt, chairwoman of Planet For Generations Foundation

Anna Kolińska, Alarm dla Klimatu Piaseczno

(Eng. Climate Alarm Piaseczno)
Marcin Korolec, Fundacja Promocji Pojazdów Elektrycznych

(Eng. Foundation for Promotion of Electric Vehicles)

Krakowska Elektrownia Społeczna (Krakow Social Power Plant)

Joanna Maćkowiak-Pandera Ph.D., Forum Energii (Eng. Energy Forum)

Weronika Michalak, HEAL Polska

Aleksandra Niewczas, chairwoman of the Manahement Board, Polskie Stowarzyszenie Zero Waste (Eng. Polish Zero Waste Association)

Marcin Popkiewicz, Nauka o klimacie (Eng. Climate science)

Mirosław Proppé, WWF Polska

Anna Pięta, Martyna Sztaba, Muda Talks

Areta Szpura, environmentalist, activitst

Paweł Szypulski, Greenpeace Polska

Michał Zabłocki, journalist, activist
Alicja Zdziechiewicz, Stowarzyszenie Zielony Imielin (Eng. Green Imielin Association)

Ziemosfera, Patrycja i François
Alicja Żarkiewicz, MAMYWENE, Pakuję do swojego (Eng. I pack into my own)

Society

Piotr Abramczyk, GCCM Polska – Global Catholic Climate Movement

Patryk Białas, BoMiasto Association

Magdalena Bigaj, vice-chairwoman of Dbam o Mój Zasięg Foundation (Eng. I care about my range), member of the Social Dialogue Committee

Bartosz Brzyski, Klub Jagielloński (Eng. Jagiellonian Club)

Maciej Dębski Ph.D., chairman of Dbam o Mój Zasięg Foundation

(Eng. I care about my range), Institute of Sociology of Gdańsk University

Joanna Erbel, Fundacja Blisko ("Near" Fundation)

Institute of Innovation and Responsible Development INNOWO

Adam Jarubas, Member of the European Parliament (MEP)

Maciej Kozakiewicz Ph.D., chairman of Slow Jogging Polska Association
Jacek Krajewski, chairman of the Management Board of Federacja Związku Pracodawców Ochrony Zdrowia, Porozumienie Zielonogórskie (Eng. Federation of the Union of Employers in Healthcare, the Zielona Góra Agreement)

Jacek Kucharczyk Ph.D., chairman of the Management Board, Institute of Public Affairs

Leszek Mellibruda, social psychologist
Miasto Jest Nasze (Eng. The City is Ours)

Paweł Łukasiak, chairman of the Management Board,

Academy for the Development of Philanthropy in Poland

Urszula Niziołek - Janiak, Tak dla Łodzi Association (Eng. Yes for Lodz), Energia Miast (Eng. Energy of Towns)

Mirella Panek - Owsiańska

Mateusz Piotrowski Ph.D., Europe, a patient Initiative

Izabela Sałamacha, communication and CSR expert

Dr Małgorzata Snarska - Nieznańska, Forum Inicjatyw Społecznych, Code for Green

Anita Sowińska, member of the Lower Chamber of the Polish Parliament (Pol. „Sejm”)
Aleksandra i Piotr Stanisławscy, bloggers writing the blog Crazy Nauka (Eng. Crazy Science)

Krzysztof Suszek, chairman of the board, Fundacja "Misja Medyczna" (Eng. Medical Mission)

Mateusz Wojcieszak, chairman of the Management Board, Fundacja Pole Dialogu (Eng. Field for Dialogue Foundation)

Dr inż. arch. Monika Wróbel, Fundacja Skwer Sportów Miejskich

Kuba Wygnański, Fundacja Stocznia (Eng. Stocznia (Shipyard) Foundation)

Culture

Michał Bielawski, film director

Katarzyna Boni, reporter, writer
Wojciech Bonowicz, poet, publicist

Roman Czubiński, journalist

Leszek Jażdżewski, Liberté!

Julia Kamińska, actress

Emilia Komarnicka-Klynstra, actress

Marika Krajniewska, writer

Karol Paciorek, internet creator

Daniel Petryczkiewicz, photographer, #NoBeautyInPlastic

Editorial team of the monthly magazine Pismo. Magazyn opinii

Beata Sadowska, journalist, www.mentalist.pl

Jakub Sowiński, graphic designer

Filip Springer, reporter, photographer

Katarzyna Tusk, internet creator

Marcin Wicha, writer, graphic designer, illustrator

Marcel Woźniak, writer

Zofia Zborowska, actress

Others

Kajetan R. Andrzejczak

Kamila Chmielewska

Anna Danielewska

Paula Dąbrowska

Sylwia Dębowska

Małgorzata Dobrowolska, ophthalmologist

Joanna Działak

Maria Geryszewska

Krzysztof Głowa

Aneta Gwiazdowska

Beata Jaczewska
Aleksandra Janus

Hanna Jaworska-Orthwein

Aleksandra Jonca

Anna Kalinowska

Beata Kaplan

Jacek Karaczun

Zofia Karczewska

Wiktoria Kosicka

Agnieszka Kozłowska - Rajewicz

Monika Krawczykowska

Marta Krymarys

Angelika Kubaj

Ewelina Kulińska

Grzegorz Lepianka

Agnieszka Leśniewska

Krzysztof Ławrywjaniec

Anna Łoboda

Maria Mandera
Sandra Marciniak

Anna Maślaczyńska - Ratajczak

Małgorzata Mazur

Karolina Misiuda
Dr Marcin Murawski

Aleksandra Naborczyk

Karol Okuniewicz

Ida Potocka

Aleksandra Rózga

Aga Stańczak

Urszula Szpotowicz

Weronika Szwarc - Bronikowska

Joanna Walaszczyk

Jakub Wawrzyniak

Katarzyna Wojnar

Anna Zajewska

Joanna Zator - Skórska